مقدمه

نشان مرغوبیت صنایع دستی یا همان  مهر اصالت یونسکو در سال ۲۰۰۰ بطور مشترک توسط سازمان یونسکو و انجمن توسعه و ترویج صنایع دستی  پایه گذاری شد. در پی موفقیت های کسب شده در این زمینه، این طرح در سراسر دنیا با اقبال عمومی روبرو شد. سپس در سال ۲۰۰۱، به صورت پایلوت در منطقه جنوب شرقی آسیا  اجرا شد. کشور ایران از سال ۲۰۰۷ در این برنامه  بین المللی مشارکت کرد. اگر بخواهیم مهر اصالت یونسکو را تعریف کنیم، می­گوییم مُهر اصالت یونسکو، گواهینامه­ ای است که از طرف دفاتر منطقه­ ای یونسکو به موضوعات صنایع دستی اصیل و با کیفیت هنرمندان و صنعتگران تعلق می ­گیرد.

 

هدف یونسکو از اعطای مهر اصالت

هدف از اعطای مهر اصالت یونسکو، کمک به صلح و امنیت در جهان از طریق همکاری بین المللی در زمینه های آموزشی،  علمی و فرهنگی است. که به منظور افزایش احترام به عدالت، قانون مداری و حقوق بشر بر پایه ی منشور سازمان ملل متحد است. از دیگر مقاصد آن حفظ، احیاء و تداوم ارزش های بومی و سنتی هر منطقه ای است.

همچنین هدف سازمان یونسکو از اعطای این مهر، ارائه روندی دقیق برای استانداردهای مرتبط با صنایع دستی است. تا بدین وسیله اطمینان حاصل کند که افراد مصرف کننده صنایع دستی، محصولاتی باکیفیت و همچنین دارای اصالت را در اختیار دارند. همچنین مطمئن شود که این محصولات مشکلی را برای طبیعت ایجاد نمی کنند.

لازم به ذکر است که صنایع دستی هنرمندان و صنعتگرانی که موفق می شوند مهر اصالت یونسکو را دریافت کنند، با نام و امضای شخص هنرمند در جهان شناخته می شوند.  همچنین امکان عرضه در بازار جهانی را به هنرمند این محصولات می دهد.

 

چه آثاری می توانند مهر اصالت یونسکو را دریافت کنند؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که آثاری موفق به دریافت مهر اصالت می شوند که نشان دهنده هویت فرهنگی و ملی کشورشان باشند. همچنین خلاقیت در طرح و مدل، روش های تولید و مواد اولیه از دیگر شاخص های دریافت مهر اصالت هستند. نکته دیگری که کارشناسان در نظر دارند، استفاده از مواد طبیعی است که  قابلیت بازیافت در طبیعت را دارند.

کشور ما ایران، تاکنون موفق به دریافت ۱۴۷ مهر اصالت در رشته هایی چون سراجی سنتی، نساجی سنتی، مسگری، گلیم، گلابتون سازی، عبابافی، حوله بافی، کلاه نمدی، سفالگری، دولچه دوزی، قلم کاری و پارچه بافی  از یونسکو شده است. که به نظر می رسد برای کشوری مانند ایران با این سابقه و تنوع بی نظیر در صنایع دستی کم و ناچیز باشد. امید است با حمایت های هر چه بیشتر سازمان ها و همت هنرمندان بتوان این آمار را بالا برد و در راه افزایش کیفیت و دست یابی به بازارهای جهانی پیش رویم.

مهر اصالت با چه اهدافی اعطا می شود؟

ترویج نوآوری: علاوه بر تداوم مهارت های سنتی، این نشان به دنبال تشویق نوآوری در تولید کالایی مناسب، مفید و قابل عرضه در زندگی امروزی، می باشد.

ارائه خدمات  آموزشی و پشتیبانی: نشان اصالت یونسکو در پی ظرفیت سازی و برگزاری کارگاه های آموزشی است تا به تولیدکنندگان صنایع دستی در بهبود طراحی و عرضه محصولات، توسعه بازارها و حفظ حقوق معنوی آثارشان یاری برساند.

ایجاد استانداردهای دقیق مرغویبت در صنایع دستی: انگیزه “نشان مرغویبت  صنایع دستی یونسکو”  ترویج صنایع دستی مطابق با بهترین معیارهای مرغوبیت است. هدف این است که خریداران هنگام خرید محصول دارای نشان مرغویبت و اصالت کالا، با احترام به محیط زیست و مسئولیت  اجتماعی در روند تولید، اطمینان داشته باشد.

ایجاد فرصت های جدید جهت تأمین پایداری صنایع دستی: بخش صنایع دستی نقش مهمی در توسعه اقتصاد محلی و فقرزدایی ایفا می کند. هدف این برنامه ایجاد زندگی پایدار برای سازندگان صنایع دستی، از طریق تأمین بازارهای جدید است. این امر با ایجاد شبکه توسعه یافته ای از سازندگان صنایع دستی و خریداران از جمله بخش اعظم بازار، با برگزاری نمایشگاه ها و بازارهای تجاری امکان پذیر می سازد.

 

واجدین شرایط دریافت مهر اصالت یونسکو

• این نشان، هر دو سال یک بار اعطاء می شود.
• شرکت در مراسم برای تولیدکنندگان انفرادی صنایع دستی، گروه های اجتماعی، شرکت ها، طراحان و دیگر سازمان های صنایع دستی آزاد است.
• افراد متقاضی می بایست در یکی از کشورهای شرکت کننده اقامت دائم داشته باشند. همچنین سازمان ها نیز می بایست در یکی از این کشورها به ثبت رسیده باشند.
• تنها “صنایع دستی” تکمیل شده قابل قبول هستند.
• محصولاتی که ماهیت هنری محض دارند قابل قبول نخواهند بود.
• مهر اصالت تنها برای یک محصول یا یک خط تولید معتبر است. نمی توان از اعتبار این نشان یا نام محصول در معرفی سایر محصولاتی استفاده کرد که دارای یک نشان نیستند و توسط همان سازنده تولید شده اند.
• این گواهی نامه دارای اعتباری ۴ ساله است.
• تکثیر نامحدود این گواهی نامه در راستای اهداف تبلیغاتی امکان پذیر است.
• محصولات دریافت کننده نشان (نمونه اولیه ارسالی) جهت اهداف آموزشی و تبلیغاتی توسط یونسکو و یا همکارانش نگهداری خواهند شد و قابل فروش نیستند.